Expo 2015 – architektura globalnej uczty
Plan zagospodarowania terenu Expo w Mediolanie, opracowany m.in. przez biuro Herzog & de Meuron, stwarzał szansę zrewolucjonizowania konceptu wystawy światowej – szansę niewykorzystaną. W nawiązaniu do hasła Wyżywienie planety. Energia dla życia, w architekturze pawilonów zaakcentowano przede wszystkim aspekt ekologiczny: od zielonych ścian, przez recykling, po innowacyjne materiały – relacja Agnieszki Skolimowskiej.
Kiedy siedem lat temu Jacques Herzog i Pierre de Meuron na zlecenie burmistrz Mediolanu Letizii Moratti przystępowali do opracowania planu generalnego Expo 2015, ich zamiarem było zrewolucjonizowanie konceptu wystawy światowej. Wraz ze Stefano Boerim, Rickym Burdettem oraz Williamem McDonoughem – architektami, z którymi współpracowali przy tworzeniu projektu – zaproponowali zerwanie z międzynarodową rywalizacją za pośrednictwem architektury. Zainspirowani siatką podziałów antycznych rzymskich miast, wytyczyli oś północ-południe – cardo, oraz przebiegającą na linii wschód-zachód – decumanus. Wzdłuż tej drugiej, mierzącej 1,5 km długości, zamierzali umieścić ekspozycje narodowe, które miały odbywać się w zapewnionych przez organizatorów, jednakowych, prostych pawilonach. Uznając indywidualistyczną architekturę ekspozycyjną za XIX-wieczny przeżytek, chcieli skupić uwagę uczestników na właściwym temacie wydarzenia. A hasło przewodnie i założenia nadchodzącej wystawy światowej stwarzały wyjątkową szansę na powodzenie ich zamiaru.
Mottem trwającego od 1 maja do 31 października Expo 2015 w Mediolanie jest Wyżywienie planety. Energia dla życia. Jak czytamy na oficjalnej stronie za cel postawiono sobie udzielenie prawdziwej odpowiedzi na jedną z kluczowych potrzeb ludzkości: zapewnienie zdrowej żywności dla wszystkich z poszanowaniem Natury i jej równowagi, jednocześnie unikając nadprodukcji i niesprawiedliwości. (podkreślenia oryginalne). W odróżnieniu od dotychczasowych międzynarodowych pokazów, tym razem zamierzano nie tylko zaprezentować najnowsze osiągnięcia i technologie rozwijane w uczestniczących krajach, lecz także wypracować modele rozwiązania globalnych problemów związanych z żywieniem, kurczącymi się zasobami naturalnymi, energią i rosnącą ilością odpadów. Wydarzenie miało też stać się czynnikiem zmiany dla gospodarzy. Przemawiający podczas otwarcia premier Włoch Matteo Renzi nie ukrywał, że pokłada w Expo nadzieję na pobudzenie odradzającej się po kryzysie gospodarki. Dziś Włochy budzą się do życia, powiedział podczas inauguracji 1 maja. Tuż po zakończeniu oficjalnych uroczystości centrum miasta stało się areną protestów przeciwników wystawy, którzy krytykowali jej organizatorów m.in. za marnotrawienie publicznych środków i korupcję. Z początku pokojowy marsz przerodził się w bójki z policją, pozostawił po sobie spalone samochody, a na murach budynków hasło No Expo. O tym, że Expo 2015 nie przejdzie do historii jako najbardziej zaangażowana i „zrównoważona" wystawa światowa, można było wnioskować na długo przed jej otwarciem. Dość szybko okazało się, że z pierwotnego planu Herzoga i de Meurona zostanie niewiele poza schematem przestrzennym.
