Teoria i praktyka według Agnieszki Błażko
Czym jest architektura? Jaką rolę powinna pełnić? Publikujemy esej dr inż. arch. Agnieszki Błażko z Katedry Architektury Mieszkaniowej i Użyteczności Publicznej na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej, doc. PG.
Teoria i praktyka to, na poziomie ogólnym i w ujęciu modelowym, nierozłączna para pojęć. W ujęciu idealistycznym – zależność określona potrzebą równowagi proporcji pomiędzy ich przestrzeniami. Wciąż aktualny wydaje się model rozwoju wiedzy stworzony w 1981 roku przez J. Zeisela (Inquiry by Design. Tools for Environment-Behaviour Research), według którego praktyka jest miejscem testowania nowych rozwiązań, proponowanych na podstawie badań teoretycznych zrealizowanych obiektów.
Jednak już czytelne i precyzyjne zdefiniowanie, czym jest współcześnie teoria architektury, a czym jej praktyka, nastręcza sporych kłopotów. Dodatkową komplikację stanowi świadomość, że w dzisiejszym świecie kluczową umiejętnością profesjonalisty w jakiejkolwiek dziedzinie jest ciągłe doskonalenie, również poprzez sięganie po wiedzę (teorię) i doświadczenie (praktykę) z innych dziedzin.
Jaka wobec tego jest rola teorii i praktyki w formalnym kształceniu architekta? Czy najważniejszą kwestią nie staje się „jak uczyć – wciąż się uczyć”? Jeśli tradycyjne modele uczenia nie są w stanie sprostać dynamicznie zmieniającym się wyzwaniom współczesności, to może solidną i pomocną konstrukcją jest właśnie oparte na równowadze teorii i praktyki interdyscyplinarne i integracyjne podejście?
Powszechnie wiadomo, że sam wynik praktyki, opartej na teorii, jest często niepewny, zaskakujący, a nawet trochę niezrozumiały. Nieprzewidywalny charakter procesu projektowania należy szanować, rozumieć i chronić, bo rodzące się w jego trakcie pytania są impulsem do dalszych badań teoretycznych. Progresywistyczny nauczyciel – przewodnik po świecie teorii, praca w atmosferze dialogu, wzajemnej krytyki, twórczej energii, partnerstwa ze studentami wyrabiają we wszystkich uczestnikach procesu dobre nawyki kształcenia postaw badawczych i ciągłego meandrowania pomiędzy teorią i praktyką.
Nauczanie zdefiniowane przez równowagę teorii i praktyki to także filozofia krzewienia kultury, w której studenci są optymistycznie nastawieni do zdobywania wiedzy i doświadczenia oraz nade wszystko są przekonani, że architektura może mieć i ma znaczenie społeczne. Jako architekci nie mamy prawdopodobnie innego wyboru, niż być optymistami.
