Teoria i praktyka według Joanny Gil-Mastalerczyk
Czym jest architektura? Jaką rolę powinna pełnić? Publikujemy esej dr hab. inż. arch. Joanny Gil-Mastalerczyk, prof. PŚk, z Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Świętokrzyskiej.
Wielu uznanych XX-wiecznych architektów (Le Corbusier, Frank L. Wright) zbudowało swój dorobek bez gruntownego wykształcenia, jednakże współczesna praktyka architektoniczna jest niewątpliwie rezultatem teorii naukowej (źródła informacji, wiadomości ważnych dla procesu twórczego, obserwacji, identyfikowania potrzeb...).
Reprezentuję pogląd, że teoria i praktyka w zawodzie architekta stanowią integralność. Wiedza zdobyta w czasie edukacji architektonicznej oraz nagromadzenie cennych i różnorodnych doświadczeń – dzięki stałemu procesowi odkrywania – stają się fundamentem, na bazie którego możliwe jest rozwijanie własnych zdolności i umiejętności w praktyce. Chodzi np. o kompetencje niezbędne do współtworzenia i wdrażania udanych innowacji w architekturze czy zdobywanie większej świadomości oraz inicjowanie ważnych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju – niezwykle istotnych w dobie gwałtownego postępu urbanizacji z towarzyszącą mu eksploatacją i zanieczyszczeniem środowiska. Rozpoznanie tych procesów na gruncie teorii staje się warunkiem sukcesu współczesnej praktyki, czego fantastycznym przykładem są dzieła Herzoga i de Meurona, zaliczanych do niewielu architektów o wyjątkowej wrażliwości, elastyczności i skuteczności. Ich twórczość wciąż oczarowuje i interpretowana jest jako poszukiwanie podstaw, bezpośredniego kontaktu z istotą architektury (Rafael Moneo). Kapitalny wpływ na praktykę tych architektów wywołały teorie i podejścia (wprawdzie sprzeczne) ich nauczycieli – Luciusa Burckhardta i Aldo Rossiego. Pozwoliły one dowieść w ich praktyce projektowej czegoś bardziej efektywnego.
Warto także podkreślić, że edukacja architektoniczna musi wykraczać poza wiedzę teoretyczną i pociągać za sobą różne doświadczenia, prowadzące do wewnętrznej transformacji wszystkich przedmiotów. Badania dowodzą, że dzięki temu absolwenci będą doskonale rozpoznawać rzeczywistość i ją odbudowywać, staną się także odważniejsi we wprowadzaniu indywidualnych i nowatorskich rozwiązań architektonicznych do życia, również w sensie technologii i wynalazków, które umożliwiają realizację architektonicznych wizji.
