Teoria i praktyka według Tomasza Bradeckiego
Czym jest architektura? Jaką rolę powinna odgrywać? Publikujemy esej dra inż. arch. Tomasza Bradeckiego, prodziekana ds. współpracy i rozwoju, Wydział Architektury Politechniki Śląskiej.
Współcześnie możemy zaobserwować coraz większą interdyscyplinarność zespołową na linii teoria i praktyka. Dzieje się tak ze względu na tworzące się specjalizacje, które wymagają umiejętności i stale rozwijanej wiedzy. Wydaje się, że czasy twórców renesansu pokroju Leonardo da Vinci mijają bezpowrotnie. Realizacja dzieła architektonicznego to współcześnie zasługa zespołów ludzi z wielu dyscyplin, w tym planistów, urbanistów, architektów, konstruktorów oraz wielu innych. Architekt prowadzący to obecnie lider, który spaja całość i narzuca nadrzędną wizję, która choć początkowo może być teoretyczna i ideowa, to jednak zostaje zrealizowana w praktyce. Teoria i praktyka w dziedzinie architektury są więc ze sobą wzajemnie powiązane: jedno nie może funkcjonować bez drugiego. Sam proces projektowy możemy postrzegać jako akt rozważań teoretycznych, którego efekty wdrażamy w realizacjach (Andrea Palladio, Juhani Pallasmaa). Udowodnia to świetnie m.in. Antonio Gaudi, który konsekwentnie starał się realizować swoje wizje, pokonując wszelkie problemy własnymi twórczymi rozwiązaniami architektoniczno-konstrukcyjnymi. Uważał on, że „architekt jest syntetycznym człowiekiem, który jest w stanie widzieć rzeczy razem zanim zostaną stworzone”. Dowodzą też tego wyróżniające się realizacje autorstwa uznanych projektantów, takich jak Renzo Piano czy Thomas Heatherwick. Kibicuję wielu spośród nich, znanych wciąż głównie z wizjonerskich „teoretycznych” projektów, np. Vincent Callebaut (architektura inspirowana biomimiką).
Profesja architekta i specyfika wdrażania projektów w życie powodują, że autorzy realizowanych budynków są jednak częściej zapamiętywani niż autorzy teorii. Najbardziej poruszający współcześni teoretycy, którzy są także praktykami, to według mnie Coop Himmel(b)lau (dekonstruktywizm), MVRDV (publikacje teoretyczne, analityczne), Zaha Hadid Architects (realizowane projekty generowane parametrycznie) czy wreszcie Santiago Calatrava (architektura i konstrukcja biomorficzna). Zwróćmy uwagę, że za powyższymi stoją duże zespoły specjalistów, którzy mają wpływ na ostateczny efekt projektowy.
Podobnie jest z koncepcjami i badaniami w architekturze: współcześnie coraz częściej pracuje się zespołowo i korzysta z osiągnięć innych dyscyplin. Dlatego właśnie przyszłość teorii i praktyki w architekturze widzę nadal jako wzajemnie powiązaną, choć coraz mniej indywidualną i tworzoną przez interdyscyplinarne zespoły.
