Złota dziesiątka Katowic
Plebiscyt ZŁOTA 10. architektury Katowic drugiej połowy XX wieku i towarzysząca mu wystawa doskonale motywują i fachowców, i zwykłych mieszkańców do refleksji nad wartością architektonicznej spuścizny miasta. W plebiscycie do głosowania przedstawiono 20 obiektów zrealizowanych tu od 1949 do 1998 roku – od socrealizmu do postmodernizmu. Dla nikogo nie było zaskoczeniem, że pierwsze miejsce zajął symbol Katowic – hala widowiskowo-sportowa Spodek autorstwa architektów Macieja Ginowta, Macieja Krasińskiego, Jerzego Hryniewieckiego i konstruktora Wacława Zalewskiego (1964-1971) – relacja Justyny Wojtas-Swoszowskiej.
Twórcy Śląskiej Architektury. Portrety to projekt realizowany od 2013 roku przez Bibliotekę Śląską. Celem przedsięwziecia, zainicjowanego i prowadzonego przez Igę Herok-Turską, jest badanie i upowszechnianie wiedzy na temat dziedzictwa architektonicznego Górnego Śląska po 1945 roku. Program badań, za które odpowiada interdyscyplinarny zespół naukowców, rozpisany jest na wiele lat i obejmuje wystawy, benefisy, publikacje, nagrania, plebiscyty, dokumentację fotograficzną oraz gromadzenie artefaktów związanych ze śląskimi twórcami. W jego ramach powstają kolejne odcinki Filmoteki Śląskich Portretów Mówionych utrwalające losy znakomitych architektów odchodzącego już pokolenia.
29 stycznia w Bibliotece Śląskiej miało miejsce podsumowanie kolejnego ważnego etapu projektu, podczas którego ogłoszono wyniki plebiscytu na ZŁOTĄ 10. architektury Katowic drugiej połowy XX wieku oraz promowano nową książkę Reflektory. Interdyscyplinarne spojrzenie na dziedzictwo architektury Górnego Śląska drugiej połowy XX wieku.
Reflektory... są pierwszym tomem z monograficznej serii realizowanej przez Bibliotekę Śląską w ramach całego przedsięwzięcia. Napisana przez interdyscyplinarny zespół badaczy książka przedstawia polityczne, społeczne i artystyczne tło lat 1945-1989 i jest kluczem do zrozumienia fenomenu śląskiej architektury pierwszej połowy XX wieku, a równocześnie punktem wyjścia do następnych tomów opisujących dokonania najbardziej znanych architektów regionu. W ocenie jednego z recenzentów – Wojciecha Bonenberga – publikacja ta pokazuje, że forma krajobrazu kulturowego Górnego Śląska wynika z burzliwych dziejów tego obszaru, miejscowej tradycji i zwyczajów, mieszania się wpływu różnych kultur, migracji ludności, zależności gospodarczych i uwarunkowań politycznych. W tym kontekście architektura, jako element krajobrazu kulturowego, pełni istotną rolę w kształtowaniu pamięci zbiorowej mieszkańców Śląska. Reflektory..., chociaż mają rangę książki naukowej, napisane są w sposób przystępny i stanowią ważną pozycję popularyzującą architektoniczne dziedzictwo. Szkoda, że ze względu na mały nakład tom nie jest dostępny w księgarniach, a chętni, by go nabyć, muszą cierpliwie czekać na kolejne wydanie.
Zarówno książka, jak i pilotowany przez Igę Herok-Turską plebiscyt ZŁOTA 10. architektury Katowic drugiej połowy XX wieku i towarzysząca mu wystawa doskonale motywują i fachowców i zwykłych mieszkańców do refleksji nad wartością architektonicznej spuścizny Katowic. W plebiscycie do głosowania przedstawiono 20 obiektów zrealizowanych tu od 1949 do 1998 roku – od socrealizmu do postmodernizmu. Dla nikogo nie było zaskoczeniem, że pierwsze miejsce zajął symbol Katowic – hala widowiskowo-sportowa Spodek autorstwa architektów Macieja Ginowta, Macieja Krasińskiego, Jerzego Hryniewieckiego i konstruktora Wacława Zalewskiego (1964-1971). To numer jeden za odwagę, wizjonerstwo, nowatorstwo, funkcjonalność, rozmach i za stworzenie symbolu. Sukcesem katowickiego plebiscytu jest otwarcie szerszej dyskusji nad wartością niedocenianej architektury odziedziczonej po poprzednich pokoleniach.
