Z archiwum „Architektury"

2021-06-24 14:21
Z archiwum „Architektury
Autor: Z archiwum „Architektury"

Jak zmieniała się polska urbanistyka w latach 80.? W numerze 3/1987 „Architektury” odpowiedzi na to pytanie poszukiwała Ewa P. Porębska – wówczas redaktorka tego czasopisma. Ta publikacja sprzed ponad 30 lat to nie tylko opis rozwijających się w tamtym czasie tendencji. To także zapis czasu przełomu – zmian zachodzących w projektowaniu tkanki miejskiej, będących elementem głębszych przemian społeczno-kulturowych. To również przykład silnego wpływu na rozwój polskiej myśli urbanistycznej organizowanych wówczas konkursów. Jak zawarte w artykule tezy brzmią w roku 2021? Jak opisane zjawiska mają się do dzisiejszych wyzwań? Tą refleksją obecna redaktor naczelna „Architektury-murator” dzieli się w napisanym współcześnie komentarzu, który publikujemy razem z artykułem [TYLKO W WYDANIU CYFROWYM].

Od autorki – po latach

W 1987 roku przygotowałam numer ówczesnego miesięcznika „Architektura” prawie w całości poświęcony tematyce miasta. Podzielony na kilka działów (tkanka miejska, kwartał, plac i ulica, budynek, park), ilustrowany pięknymi rysunkami Macieja Miłobędzkiego (który wówczas, niedługo po ukończeniu studiów, pracował w Spółdzielni Pracy Twórczej Architektów i Artystów Plastyków ESPEA), był w założeniu swego rodzaju manifestem miejskości w wydaniu lat 80. – a więc powrotu do tradycyjnego sposobu kształtowania przestrzeni, w oparciu o ciągłą tkankę urbanistyczną, z jej placami, ulicami i ścisłymi unormowaniami zapisanymi w planach regulacyjnych. Trzeba zaznaczyć, iż lata 70. i 80. ubiegłego wieku były silnie naznaczone zawodowym dyskursem na temat zasad projektowania miast, w czym niemałą rolę odgrywały liczne konkursy urbanistyczne, często obejmujące ogromne obszary.

Zwizualizowany wieloma przykładami znaczących dla tego okresu projektów tekst Nowa utopia? Polska myśl urbanistyczna lat osiemdziesiątych na tle tendencji powojennych miał za zadanie uchwycenie przełomowego momentu w polskiej urbanistyce – czasu, który był przecież elementem znacznie szerszych przeobrażeń, zmierzających do kulminacji w 1989 roku w postaci pierwszych prawie wolnych wyborów. Połączenie idei powrotu do przerwanej ciągłości kulturowej z refleksją i działalnością na rzecz tego procesu nosiło cechy wybitnie twórcze, myśl urbanistyczna rozwijała się na początku lat osiemdziesiątych niezwykle szybko: trwały dyskusje nad problemami ideowymi, formalnymi i inwestycyjnymi; nad identyfikacją, symboliką przestrzeni, nad własnością terenów w mieście, wielkością modułu inwestycyjnego pozwalającego na elastyczność decyzji, nad rolą poszczególnych uczestników procesu planowania, nad istotą zapisu regulacyjnego, w okresie tym projektowanie w małej skali zaczęto traktować jako pełnowartościowe zadanie, rehabilitowano małe miasta i małe domy mieszkalne; poruszano sprawy lokalnych tradycji i ochrony krajobrazu, zwrócono się ku istocie spółdzielczości mieszkaniowej, walce z monopolistycznymi strukturami budownictwa, zalecano odrzucanie zadań nie pozwalających na bezpośrednią współpracę z użytkownikiem; powstały nowe formy projektowania – pisałam.

Jeśli odrzucić przywołaną tu „walkę z monopolistycznymi strukturami budownictwa”, charakterystyczną dla schyłku PRL-u, pozostałe tematy brzmią, po ponad 30 latach, zaskakująco aktualnie. Tradycja, krajobraz, współpraca… dziś dodalibyśmy jeszcze zrównoważony rozwój i odpowiedzialność, a w ostatnim roku – bezpieczeństwo w pandemii. Tylko tak znaczących jak wówczas konkursów urbanistycznych niestety brak. #MIASTO_PROJEKTOWANIE

Ewa P. Porębska

Spis treści Architektura 07/2021
przegląd

Recenzujemy najciekawsze nowe książki poświęcone architekturze. W tym miesiącu Piotr Lewicki i Kazimierz Łatak oceniają publikację „On i ja. O architekturze i Le Corbusierze” Jerzego Sołtana, a Hanna Faryna-Paszkiewicz „Stare kolekcje – nowa architektura. O problemach modernizacji kolekcjonerskich muzeów sztuki” Anny i Artura Jasińskich.

Relacjonujemy najciekawsze wydarzenia ostatnich miesięcy: tym razem kolejne dyskusje w ramach Miastoranka, uroczystość wręczenia Honorowej Nagrody SARP 2020 oraz nagroda UIA dla Piotra Lewickiego i Kazimierza Łataka.

Tym razem zaproszeni przez redakcję goście dyskutowali na temat priorytetów: jakie były, są, a jakie będą? Spotkanie z udziałem Urszuli Forczek-Brataniec, Macieja Miłobędzkiego i Zbigniewa Maćkowa poprowadziła dziennikarka Anna Dudzińska.

Przegląd najciekawszych projektów i opracowań konkursowych, w tym miesiącu Bujnowski Architekci, Projekt Praga, M.O.C. Architekci, Kuryłowicz & Associates, medusa group, RS Architektura Krajobrazu i SIM Architekci.

Jedną z moich ulubionych kreskówek był Pinky i Mózg. Serial o dwóch myszach laboratoryjnych. Mózg jest wszechwiedzącym geniuszem. Pinky natomiast jest idiotą potykającym się o własne nogi. Codziennie zadaje pytanie: Móżdżku, co będziemy robić dziś w nocy? To samo co zawsze, Pinky – odpowiadał Mózg poważnie: Opanowywać ŚWIAT! Tak właśnie widzę architektów: jesteśmy jak te myszy w klatce i codziennie, gdy ktoś nas pyta, czym się zajmujemy, odpowiadamy z powagą: Projektujemy świat – pisze Aleksander Krajewski.

kolumny studenckie

Studia architektoniczne oferuje ponad 20 uczelni w kraju. Przez najbliższy rok będziemy prezentować poszczególne wydziały w nowym cyklu: Wydziały Architektury w Polsce.

Politechnika Śląska ma status uczelni badawczej, dzięki czemu studenci mają dodatkowe możliwości uczestnictwa w projektach naukowo-badawczych – o tym, dlaczego warto studiować architekturę na Politechnice Śląskiej pisze Patryk Prychodko.

realizacje

Podwarszawskiemu Otwockowi przywrócono jedną z najbardziej charakterystycznych budowli, a doświadczenia z procesu renowacji mogą posłużyć kolejnym zabytkom unikalnego stylu świdermajer – o realizacji Grupy 5 Architekci piszą Ewa Kuryłowicz oraz Jerzy Szczepanik-Dzikowski [W WYDANIU CYFROWYM DODATKOWE ZDJĘCIA].

Rytm masywnej kolumnady komunikuje funkcję publiczną obiektu. Można się w nim doszukiwać echa reprezentacyjnej architektury międzywojnia. O realizacji pracowni BDR Architekci pisze Marcin Kwietowicz [W WYDANIU CYFROWYM DODATKOWE ZDJĘCIA].

Budynek biurowo-hotelowy dzięki zdyscyplinowanej i lapidarnej formie oraz lokalizacji jest ważnym znakiem w przestrzeni warszawskiego Mokotowa. O realizacji JEMS Architekci pisze Jerzy S. Majewski.

technika

Wyzwaniem formalnym oraz technicznym było połączenie odtworzonej formy zabytkowego budynku z minimalistycznym betonowym cylindrem wypełniającym centralną część dziedzińca. O nowej realizacji Tadao Ando w Paryżu pisze Radosław Stach [W WYDANIU CYFROWYM WYWIAD Z TADAO ANDO ORAZ FILMY Z RÓŻNYCH ETAPÓW REALIZACJI].

konteksty

Pandemia pokazała, że możliwa jest zmiana priorytetów dotyczących funkcjonowania miast i ich przestrzeni publicznych. Przyglądając się nowym trendom i proponowanym rozwiązaniom, przedstawiamy osobistą perspektywę autora – 15 miesięcy z życia urbanisty Michała Stangla w czasach pandemicznych obostrzeń.

Architekci zbytnio otaczają się profesjonalnymi makietami i technicznymi rysunkami, żeby zbliżyć się do ludzi, tak jak ja to robię – na spontanie, przebierając się na przykład za cegłę. Artystka Iza Rutkowska w rozmowie z Agatą Twardoch o współprojektowaniu polskich miast wraz z ich mieszkańcami, dawniej i w czasach pandemii [W WYDANIU CYFROWYM WIZUALIZACJE NOWYCH PROJEKTÓW IZY RUTKOWSKIEJ].

warsztat

Kompozycja przestrzenna budynków odpowiada lokalnemu kontekstowi. Forma przesuniętych bloków jest wynikiem wypiętrzającego się układu prostopadłościennych brył Muzeum Śląskiego i siedziby NOSPR. O wyzwaniach związanych z realizacją piszą Przemo Łukasik i Łukasz Zagała [W WYDANIU CYFROWYM ROZSZERZONA WERSJA ARTYKUŁU ORAZ DODATKOWE ZDJĘCIA].

praktyka

Standardy higieniczne w toaletach i łazienkach ogólnodostępnych powinny być jak najwyższe. Jest to szczególnie ważne zwłaszcza teraz, w rzeczywistości COVID-owej [W WYDANIU CYFROWYM WIĘCEJ PRZYKŁADÓW ROZWIĄZAŃ HIGIENICZNYCH].

Nowe produkty i specjalistyczne technologie dla architektów.

Wszystko, co potrzebne w praktycznej, ponadczasowej i ekologicznej łazience.

zawód architekt

Bardzo wiele rzeczy na styku architektury i życia w architekturze wymaga redefinicji, m.in. te związane z klimatem. O relacjach architektury z przyrodą, i funkcjonowaniu w ramach wielkiego aparatu biznesowo-urzędniczo-technokratycznego z Maciejem Miłobędzkim rozmawia Maja Mozga-Górecka.

teoria i praktyka

Czym jest architektura? Jaką rolę powinna pełnić? Publikujemy esej dr inż. arch. Alicji Maciejko z Instytutu Architektury i Urbanistyki Uniwersytetu Zielonogórskiego.

z archiwum architektury

Jak zmieniała się polska urbanistyka w latach 80.? W numerze 3/1987 „Architektury” odpowiedzi na to pytanie poszukiwała Ewa P. Porębska – wówczas redaktorka tego czasopisma. Ta publikacja sprzed ponad 30 lat to nie tylko opis rozwijających się w tamtym czasie tendencji. To także zapis czasu przełomu – zmian zachodzących w projektowaniu tkanki miejskiej, będących elementem głębszych przemian społeczno-kulturowych. To również przykład silnego wpływu na rozwój polskiej myśli urbanistycznej organizowanych wówczas konkursów. Jak zawarte w artykule tezy brzmią w roku 2021? Jak opisane zjawiska mają się do dzisiejszych wyzwań? Tą refleksją obecna redaktor naczelna „Architektury-murator” dzieli się w napisanym współcześnie komentarzu, który publikujemy razem z artykułem [TYLKO W WYDANIU CYFROWYM].

Szukasz innych wydań ?

Sprawdź archiwum