Teoria i praktyka według Ady Kwiatkowskiej
Czym jest architektura? Jaką rolę powinna pełnić? Publikujemy esej dr inż. arch. Ady Kwiatkowskiej z Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej.
Koegzystencja teorii i praktyki w architekturze oznacza kruchą równowagę między wiedzą a ignorancją, racjonalnością a intuicją, rozumieniem a odczuwaniem, logiką a wyobraźnią, abstrakcją a asocjacją, treścią a formą, słowem a obrazem. W akcie kreacji to, co racjonalne łączy się z tym, co intuicyjne, prowadząc do objawienia się nowej rzeczywistości (Lakoff). Ale czy można spodziewać się ciągłych błysków objawień w wielokrotnym akcie tworzenia: „Jeśli myślicie w ten sam sposób, w jaki zawsze myśleliście, to będziecie czynić to samo, co zawsze czyniliście” (Einstein). Przerwanie pętli auto-kopiowania wymaga przechodzenia na wyższe poziomy świadomości abstrakcyjnej i asocjacyjnej. Jednak nie jest to już w pełni możliwe, gdyż w epoce informacyjnej dokonała się eksterioryzacja ludzkiego umysłu na zewnątrz – na komputerowy świat cyfrowy, eliminujący z procesu tworzenia intuicję. Wspólne drogi teorii i praktyki rozchodzą się.
Teoria - abstrakcje: Sakralizacja nauki oraz maszynowy język komunikacji wzmacniają rolę informacji (treść). Myślenie naukowe dominuje nad myśleniem refleksyjnym. Proces unaukowienia architektury przyśpiesza. Biblioteka Babel wypełnia się traktatami o rozpoznaniu wzorca architektury, „na jedną rozsądną linijkę [...] przypadają mile bezsensownych kakofonii, słownych gmatwanin i niedorzeczności” (Borges). Koniec intuicji i wolnej woli. Ich wzorzec jest rozpoznany, ich mit obalony. Fikcje naukowe są kodowane i przekładane na język algorytmów, wprawiając maszyny von Neumanna w ruch. Rzeczywistość architektoniczna staje się zoptymalizowana i przetwarzana.
Praktyka - asocjacje: Ikonizacja kultury masowej oraz graficzny potencjał programów komputerowych wzmacniają rolę obrazu (forma). Od kultury pisma do kultury postpiśmiennej, od słów które „urzeczawiają” do obrazów, które „poruszają” (Dukaj). Inflacja - dewaluacja obrazów, form i symulakr przyśpiesza (Baudrillard). Odczuwanie dominuje nad rozumieniem. Ekscytacja, wzruszenie, oszołomienie. Koniec racjonalności i treści. Bezsens pytania o sens formy w pustce semantycznej. Entropia zwycięża. Rzeczywistość architektoniczna staje się zobrazowana i przeżywana.
Blackout: Syndrom odłączenia. Tabula rasa
