Nowe wyzwanie dla polskiej architektury
Na pytanie, jak przekształcić się będzie musiała polska architektura i jej projektowanie w obliczu zachodzą-cych zmian klimatycznych i związanych z nimi globalnych raportów oraz wdrażanych w Unii Europejskiej przepisów odpowiadają członkowie Koła Architektury Zrównoważonej Oddziału Warszawskiego SARP: Justy-na Biernacka, Piotr Biernacki, Jan Dowgiałło, Piotr Jurkiewicz, Mateusz Płoszaj-Mazurek, Magda Pios, Dariusz Śmiechowski, Kinga Zinowiec-Cieplik i Anka Zawadzka.
W roku 2015 podpisano porozumienie paryskie, zobowiązujące wszystkie kraje do przeciwdziałania spowodowanym przez człowieka zmianom klimatu. W październiku 2018 roku Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) przedstawił scenariusze zmian klimatycznych w specjalnym raporcie Ocieplenie o 1,5 stopnia. Dokument ten był podstawą merytoryczną dla negocjacji podczas grudniowej konferencji klimatycznej COP24 w Katowicach. Naukowcy dali nam czas na ograniczenie emisji CO2 o 45% do roku 2030 (względem wartości z 2010 roku), i do zera w perspektywie roku 2050. Sektor budowlany, odpowiedzialny w Europie za emisję ok. 40% CO2, zużycie 50% procent wydobywanych surowców i 50% produkowanej energii, jednej trzeciej wody oraz wytwarzający jedną trzecią odpadów, jest jednym z głównych adresatów polityki klimatycznej. Na konferencji w Katowicach obecni byli także architekci. Postulaty dotyczące zrównoważonej architektury przedstawiła Międzynarodowa Unia Architektów (UIA) oraz SARP (http://ungc.org.pl/info/pakt-cop24). Budownictwo stało się też tematem wydarzeń towarzyszących i inicjatyw edukacyjnych, takich jak pawilon z kostek słomy zrealizowany przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Budownictwa Naturalnego OSBN. W jaki sposób wprowadzić postulaty zrównoważonego rozwoju do naszej architektonicznej codzienności? Jedną z przeszkód jest niechęć inwestorów. Eliminują oni rozwiązania przyczyniające się do wzrostu kosztów realizacji. Także krajowe środowisko legislacyjne nie wspiera dostatecznie idei zrównoważonego rozwoju. Wiemy, że pułap 15% udziału Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) w bilansie energetycznym, planowany na rok 2020 nie zostanie osiągnięty, a projektowana Polityka Energetyczna Polski do 2040 roku, stawiająca na węgiel, nie ma na razie ambicji podążania za globalną i lokalną koniecznością. Sustainable investments nabiorą zapewne tempa, gdy w połowie 2020 roku wejdzie w życie unijne rozporządzenie w sprawie finansowania inwestycji zrównoważonych środowiskowo, którego celem jest zmotywowanie inwestorów giełdowych, banków i ubezpieczycieli do inwestowania 180-270 mld euro rocznie w zrównoważone realizacje. Ogromna część tej kwoty trafi do branży budowlanej. W unijnym opracowaniu są kryteria oceny budynków pod względem zrównoważenia środowiskowego. Dziś wiemy, że jednym z nich będzie parametr rocznej emisji ekwiwalentu CO2 na metr kwadratowy powierzchni budynku. Od połowy 2020 roku obiekty, które nie spełnią tego kryterium, nie będą mogły uzyskać wspomnianego wyżej finansowania. Można założyć, że projektując budynki i nasze otoczenie, będziemy musieli realizować dwa cele – ograniczyć negatywny wpływ na środowisko i dostosować rozwiązania do zmian klimatycznych. Nowe sposoby projektowania podyktują nie tylko zmieniające się przepisy, ale też konieczność adaptacji do tych ostatnich.